मार्केटिंग - विनोदी कथाकथन

बायकोसोबत शॉपिंगला जाणं म्हणजे एक सुखद अनुभव असतो... म्हणजे आपापल्या बायकोसोबत. ही गोष्ट कोणीही नाकारु शकणार नाही विशेशत: जर त्यांच्या बायकांसमोर विचारलं तर...

मी आणि माझी पत्नी एकदा शॉपिंगसाठी गेलो होतो. जसंकी नेहमी होतं ती पुढे चालत होती आणि मी आपला मागे मागे... काही घेण्यासारखं आहेका ते बघत होतो. एका दुकानावर लावलेल्या एका जाहिरातीने माझं लक्ष आकर्षित केलं.

लिहिलं होतं, " लसून शिलण्याचं यंत्र .... फक्त दहा रुपए'. "यंत्र' या शब्दाने माझी उत्सुकता चाळवली गेली ... तसे तर आजकल कोणत्याही गोष्टीचे यंत्र मिळतात ... मी दुकानदाराजवळ गेलो... त्याला मी ते "यंत्र' दाखवायला सांगितलं... पाहतो तर एक 6 इंच लांब आणि 3 इंच परिघ असलेली ती एक रबराची ट्यूब होती. मी ती उलटून पुलटून पाहू लागलो... खरं म्हणजे मी ते यंत्र सुरु करण्याचं बटन शोधत होतो.

"काय मुर्ख माणूस आहे ... ' या अविर्भावात पाहत त्या दुकानदाराने ती ट्यूब माझ्या हातातून हिसकून घेतली आणि तो दुकानदार त्या यंत्राचं प्रात्याक्षिक मला दाखवू लागला. त्याने एक लसुन ट्यूबमध्ये घातला आणि तो त्या ट्यूबला जोरजोराने रगडायला लागला. जर इतक्या जोरात रगडलं तर सालं तो लसून शिलायच्या ऐवजी आपले हातच शिलल्या जायचे. आणि इतक्या जोरात ती ट्यूब रगडण्याच्या ऐवजी जर सरळ तो लसूनच रगडला तर इतक्या वेळात कमीत कमी अर्धा किलो लसून शिलल्या जायचा. आता "काय मुर्ख माणूस आहे ......' या अविर्भावात पाहण्याची माझी पाळी होती.

ऐवढ्यात " अहो बघा तर ... कानातले झुमके ... कसे वाटतात ' बाजूच्याच दूकानातून माझी पत्नी म्हणाली. मी तिथे गेलो. मी आता थोडा सतर्क झालो होतो कारण आता त्या दुकानदाराच्या मार्केटिंग स्कीलच्या ऐवजी माझ्या मार्केटिंग स्कीलची खरी कसोटी होती. मी त्या दुकानदाराला किंमत विचारली.

" दोनशे रुपए ... तुम्ही आहे म्हणून दिडशेत देवू ' तो म्हणाला.

" तुम्ही आहे म्हणून ...' मी त्याच्याकडे निरखुन बघितले. मी त्याला ओळखत नव्हतो. कदाचीत तो मला ओळखत असावा....

त्याने माझ्या मनातलं व्दंद्व जाणलं असावं.

" मागच्या वेळीसुध्दा मी तुमच्याकडून जास्त पैसे घेतले नव्हते. ' त्याने म्हटले.

तो मला किती ओळखतो हे मला समजले होते - कारण मी पहिल्यांदाच त्याच्या दुकानात जात होतो.

पण त्याने ती गोष्ट इतक्या आत्मविश्वासाने सांगीतली की त्याला काही म्हणण्याच्या ऐवजी मीच आपल्या मनाची समजूत घातली की कदाचीत चूकीने तो आपल्याला दूसरंच कुणीतरी समजत असावा. तशी ते झुमके विकत घेण्याची माझी बिलकूल इच्छा नव्हती. आतापर्यंतच्या अनुभवातून मी माझ्या पत्नीची मानसीकता चांगल्या तऱ्हेने समजून चूकलो होतो. मी जर झुमक्यांना खराब म्हटले तर ती ते नक्की घेणार. म्हणून मी म्हटले " खुप चांगले आहेत... तुला शोभून दिसतील'

" ठीक आहे ... माझ्या बहिणीसाठीसुद्धा एक जोडी पॅक करुन द्या' तीने मला पैसे देण्याचा इशारा करीत दुकानदाराला म्हटले.

आता करण्यासारखं काही शिल्लक राहालं नव्हतं. चुपचाप पैसे काढून मी त्या दुकानदाराच्या हातावर ठेवले. कदाचित माझ्या पत्नीची मानसिकता ओळखण्यात मी उशीर लावला होता. तिची मानसीकता ओळखण्याच्या आधी तिनेच माझी मानसीकता ओळखली होती.

एका जागी रस्त्याच्या कडेला जोतिषी बसलेला होता. तिथे " आमचा खडा घाला आणि आपलं भविष्य बदला'. अशी पाटी लावलेली होती. माझ्या पत्नीने मला त्याच्याकडे जाण्याचा आग्रह केला. आग्रह कसला, हट्ट केला. खरं म्हणजे ती हट्टाच्या सोनेरी मुलायम कपड्यात गुंडाळलेली गोड धमकी होती.

मी तीला समजविण्याचा प्रयत्न करु लागलो. म्हणजे 'समझा बुझाने लगा'. इथे 'समझाने' पेक्षा 'बुझाने लगा' म्हटले तर जास्त तर्कसंगत होईल. " हे बघ ... तो रस्त्यावर बसणारा ज्योतिषी ... खरं म्हणजे भविष्य बदलण्याची गरज त्याला स्वत:ला आहे. ... जो स्वत:चं भविष्य बदलू शकत नाही तो आपलं भविष्य काय बदलणार? '

" हो ना ... तुम्ही असतांना काय कपाळ भविष्य बदलणार आहे. ' ती चिडून पाय आपटत समोर निघून गेली.

त्यापुढं अजून ती काही बोलली नाही. पण एवढं बोलल्यानंतर अजुन काय बोलायचं राहालं होतं. कदाचित तिने आपला हट्ट सोडून दिला होता किंवा तिला माझं बोलणं आवडलं नसावं. खरं काय अन खोटं काय घरी गेल्यावरच कळणार होतं.

मग आम्ही बस स्टॉप वर गेलो. बेंचवर बसून आम्ही सिटी बसची वाट बघू लागलो. एक लंगडा आणि आंधळा भिकारी गाणे गात पैसे मागत होता. सगळ्यांना त्याच्यावर दया येत होती. बऱ्याच जणांनी त्याला पैसे दिले म्हणून मग मीही दिले. आणि मी दिले म्हणून आमच्या शेजाऱ्यानेसुद्धा दिले. नेबर टेडंसी- शेजाऱ्याने गाडी घेतली का मग मीसुद्धा घेतो... असं.... त्यासाठी मग कर्जात पुरती डूबन्याची वेळ आली तरी चालेल. थोड्या वेळाने अजुन एक भिकारी "माही माय बिमार हाय' म्हणत हात पसरवू लागला. त्याला कुणीच पैसे दिले नाही म्हणून मीही नाही दिले. आणि मी नाही दिले म्हणून आमच्या शेजाऱ्यानेही नाही दिले. तो जात नाही की त्याच्या मागे ते टाळ्या वाजविणारे आले .. तृतीय पंथी. त्यांना पैसे न द्यायची कुणाची हिम्मत. सगळ्यांनी चुपचाप पैसे काढून त्याच्या हातावर ठेवले. जर नाही दिले तर सरळ तुमच्या खिशात हात घालून पैसे काढण्यापर्यंतची त्यांची मजल. तसे ते पैसे उकळण्यासाठी समोरचा माणूस पाहून वेगवेगळे नुस्खे वापरतात.

" ए चिकने ...दे ना' कुणाच्या गालाला हात लावतील. किंवा " ए भिडू ...दे ना' म्हणत कुणाच्या कुठे हात लावतील काही भरोसा नाही.

" इथे जर जास्त वेळ बसलो तर थोड्याच वेळात कदाचित आपल्यालाही अशी भिक मागण्याची वेळ यायची' मी माझ्या पत्नीसमोर हात पसरुन पैसे मागण्याचा अभिनय करीत गमतीने म्हणालो.

अशा गमतीची हवा कशी काढायची हे तर कुणी माझ्या पत्नीकडून शिकावं ... आपल्या गंभीर चेहऱ्याला अजून गंभीर करीत तीने पटकन आपल्या पर्समधून एक नाणे काढले आणि तिथे बसलेल्या सगळ्या लोकांसमोर माझ्या पसरलेल्या हातावर ठेवले.

भिकाऱ्यांपासून बचाव करण्यासाठी मी बाजूच्याच एका दुकानात गेलो. तिथे समोर एक कदाचीत काहीतरी खाण्याच्या जिन्नसाचे प्लॅस्टीकचे पाकीट लटकत होते. त्यावर लिहिले होते, '' आता पहिल्यापेक्षा चांगल्या स्वादात '. स्वाद आणि तोही चांगला. माझ्या तोंडाला पाणी सुटले. मी विचारलं, '' काय आहे?''. तो मख्ख चेहऱ्याने म्हणाला, "कुत्र्याचं बिस्कीट' माझ्या तोंडाला सुटलेलं पाणी उलट पावलांनी परत गेलं. कुत्र्याचं बिस्कीट ... आता पहिल्यापेक्षा चांगल्या स्वादात... आता याच्या पहिल्या स्चादात आणि आताच्या स्वादात काही फरक आहेकी नाही हे बघायला... एक तर माणसाला कुत्रा बनावं लागेल... किंवा कुत्र्याला लिहिणं वाचणं शिकावं लागेल...

" अहो ऐकतायका ... गाडी आली ... नाही तर नेहमीसारखं... ' श्रीमतीजीचा आवाज आला. तिने पुढेही बरंच काही कुरकुर करीत म्हटलं होतं... मला ते ऐकू आलं नाही असं नाही ... पण ते मी मुद्दाम ऐकलं नाही... नेहमी प्रमाणे... सवयीनुसार...
आज ऑफिसला जाण्यासाठी घरुन थोडा लवकरच निघालो. पण एक आफत टाळायला जावं तर ती दुसरं रुप घेवून तुमच्या समोर उभी राहाते ... याचा मला थोड्याच वेळात साक्षात्कार झाला. बससाठी अर्धा तास शिल्लक होता. आता काय करावं? विचार करता करता आठवलं....

" टाईम पास करण्यासाठी मार्केटिंगपेक्षा दुसरा कोणता चांगला पर्याय नाही... काही विकत घ्यायची गरज नाही... फक्त विचारपूस करायची...' पु. ल. देशपांडेंनी आपल्या एका पुस्तकात लिहून ठेवलेलं आहे.

झालं... मग काय आजुबाजुला बघितलं आणि काही इकडचा तिकडचा विचार न करता मी सरळ एका दूकानात घुसलो. दुकानदाराने मस्त गोड हास्य देवून माझं स्वागत केलं. तिथे टांगलेल्या काही वस्तू मी न्याहाळू लागलो. पण बऱ्याच वेळचा मी फक्त तिथे ठेवलेल्या वस्तू न्याहाळत आहे हे पाहून त्या दुकानदाराच्या हसतमुख चेहऱ्याने आता उग्र रुप धारण केलं..

" क्या चाहिए साब ?' त्याने विचारले.

तरीही मी त्याच्याकडे लक्ष देत नाही असं पाहून तो म्हणाला, " जल्दी बोलो साब ... सुबह सुबह टाईम खोटा मत करो'.

आता पाणी डोक्यावरुन जावू नये म्हणून मी तिथे टांगलेल्या एका छत्रीचा आधार घेतला.

" केवढ्याची आहे ?' मी त्या छत्रीला गोंजारत विचारले.

" दो सौ रुपए ...' तो म्हणाला.

मी आता ती छत्री हातात घेवून न्याहाळू लागलो. दुकानदार आत गेला आणि त्याच्या जागी त्याच्या नोकर येवून उभा राहाला.

मी त्या नोकराला विचारले, " यात ते वेगवेगळे रंग असतात ना?'

काही न बोलता स्वयंचलीत खेळण्यासारखा तो आत गेला आणि चार पाच वेगवेगळ्या रंगाच्या छत्र्या घेवून आला.

' पण यावर ते पांढऱ्या रंगाचं डिजाईनसुद्धा असतं नं?''

" हो असते ... पण आमच्या जवळचा तो माल संपला आहे ' नोकर म्हणाला.

मी सुटकेचा श्वास सोडला. चला इथून सटकण्याचे हे चांगले निमीत्त आहे.

दुकानातून जायला वळलो तोच आतून दुकानदाराचा आवाज आला, '' क्यों ... क्या होगया?''

मी म्हटलं, '' मला निळ्या रंगाची ... त्यावर पांढरं डिझाईन असलेली छत्री पाहिजे होती... पण तुमच्याकडे नाही वाटतं''

'' कौन बोलता है नही है ?..'' तो नोकरावर ओरडला. पण नोकर तिथे नव्हता. तो कदाचित आत गेला होता.

त्याने नोकराला आवाज दिला, " टॉमी...'

एवढ्या वेळात नोकर कुठे गेला काही कळत नव्हतं.

त्याने पुन्हा रागाने नोकराला आवाज दिला, '' कहा मर गया... टॉमी...'

गल्लीत फिरणारा एक बेवारस कुत्रा धावतच तिथे आला.

कुत्र्याला पाहून तर तो दुकानदार अजुनच भडकला.

त्याने तिथेच बाजुला बसलेल्या एका दुसऱ्या पोराला बोलावले. कदाचित तो त्याचा नविन ट्रेनी नोकर असावा.

" बगल के दूकानसे ब्लू कलरके और सफेद डिजाईनवाले चार पाच पीस लेके आ ... जल्दी' दुकानदाराने त्याला आदेश दिला. तो पोरगा हिंन्दीत थोडा कच्चा असावा. कारण त्याची प्रचीती आम्हाला थोड्याच वेळात झाली. त्याला दुकानदाराने जे काही सांगितलं ते बरोबर समजलं नसावं. पण आधीच भडकलेल्या मालकाला विचारण्याची त्याची हिम्मत झाली नाही. तो धावतच तिथून दोन-चार दुकानं सोडून पुढे गेला. त्याला तिथे एक सलूनचं दूकान दिसलं. त्याने आपली अक्कल लढवली "बगल की दूकान' म्हणजे ... बगल साफ करण्याचं सलूनचं दुकान. त्याला तशी शंकाही आली की इथे छत्र्या कशा मिळतील. पण मालकाने सांगितले म्हणजे नक्कीच मिळतील. तो आत गेला. आता त्याने सलूनवाल्याला छत्र्या मागितल्यानंतर काय झाले असेल याची कल्पना न केलेली बरी. ही सगळी हकिकत नोकराने परत येवून आपला डावा गाल चोळत जेव्हा सांगितली तेव्हा आम्हाला कळली. एवढ्यात तो आधीचा नोकर तिथे आला.

" ... कहा मर गया था कुत्ते ...' मालक ओरडला.

इतक्या वेळचा जो दुकानदाराकडे मोठ्या आशेने पाहत होता तो कुत्रा ... बिचारा पळून गेला.

" वो शर्माजीके दुकानसे ब्लू कलर के और सफेद डिजाईनवाले चार पांच पिस लेके आ ...' म्हणत दुकानदाराने त्याला पळवले. नोकर धावतच गेला. मी आता तिथून सटकण्याचा दूसरा उपाय शोधत होतो.

मी म्हटलं, ' जर वेळ लागत असेल तर राहू द्या... मी पुन्हा कधीतरी येईन... तसा पावसाळा येण्यास अजून बराच अवकाश आहे'

" टाईम कायका साब ... दो मिनट का काम है' त्याने जवळजवळ माझ्या दंडाला पकडत म्हटले. आता तर पळून जाणंही शक्य नव्हतं. तो नोकर धावतच छत्र्या घेवून आला. त्याने सगळ्या छत्र्या माझ्यासमोर टेबलवर आपटल्या. मला खात्री आहे की त्याने त्या छत्र्या आपटतांना नक्कीच त्या टेबलाला माझं डोकं समजलं असेल ... आणि त्या छत्र्याच्या बंडलाला त्या दुकानदाराचं डोकं. त्यातली एक घेवून मी विचारलं, ' ही केवढ्याची आहे'

त्याले ती छत्री आलटून पालटून पाहाली. एका जागी काहीतरी लिहिलेलं होतं. त्याच्यासोबत मीही वाचण्याचा प्रयत्न करु लागलो. तिथे 1625 असं लिहिलेलं वाचून तर माझं हृदयच धडधडायला लागलं.

" ढाईसौ रुपए..' दुकानदाराने पटकन सांगीतले.

मी पुन्हा लक्ष देवून पाहू लागलो की 250 कुठं लिहिलेलं आहे. 250 कुठंच लिहिलेलं नव्हतं. मग मी मनातल्या मनात 1625 ला 2 ने, 3 ने, 4 ने भागण्याचा प्रयत्न करु लागलो. जेवढ्या गणिताच्या प्रक्रिया मला येतात तेवढ्या मी 1625 वर करुन बघितल्या. पण कोणत्याही परिस्थितीत 250 येण्याचं नाव घेत नव्हतं. कदाचित माझंच गणित कच्च असावं. एवढ्यात दुसऱ्या एका गिऱ्हाइकामुळे त्या दुकानदाराचं माझ्यावरचं लक्ष हटल्यामुळे मी ती छत्री तिथे तशीच ठेवून सटकू लागलो. मागुन दुकानदाराचा आवाज आला, '"अब क्या हूवा?'

मी जाता जाता वळून म्हटलं, "महाग आहे '

" अरे तो आप बोलीये ना आपको कितने में चाहिये ' त्याने म्हटले.

" जावूद्या .. मला घ्यायचीच नाही ' माझ्या तोंडातून निघालं.

हे ऐकल्याबरोबर तर तो दुकानदार अजुनच भडकला. तो रागाने म्हणाला 'अरे ऐसे कैसे लेने का नही...

... इतनी देर से हमारा टाईम खाया ... और अब बोलता है लेने का नही... इस दुकान को क्या बगीचा समझ रखा है ... बैठे तो बैठे नही तो चले गए.'

मी पुन्हा स्वत:ला सावरीत म्हणालो, "पण खुप महाग आहे'

" तो तुम बोलो ना कितने मे चाहिए... देखुतो तुम्हारी हैसीयत क्या है?' तो "आप' वरुन "तुम' वर आला होता.

मी भीतभीतच आजुबाजूला बघितले. शेवटी इज्जतीचा आणि इभ्रतीचा प्रश्न होता.

मी दबक्या आवाजात म्हटले, " पंच्याहत्तरला द्या '

वेडवाकडं तोंड करीत उपरोधाने तो म्हणाला, "पचत्तर... रुपए या पैसे'

"पंच्याहत्तर रुपए' माझ्या गळ्यातून अटकलेला आवाज आला. तो रागाने सगळ्या छत्र्या जमा करायला लागला. झाला तेवढा अपमान पूरे झाला. आता तो पुढे अजून काही म्हणून आपला अपमान ना करो म्हणून मी तिथून जाण्यासाठी वळलो.

" ए रुक... जाता किधर है ... ' तो तुच्छतेने म्हणाला.

" ये ले ... सुबह सुबह बहुनीका टाईम है इसलिए... नही तो पचत्तर रुपएमें इसका डंडा भी नही आता ... वैसे भी हम सुबह आये भिखारी को भी तो खाली जाने नही देते...' असं म्हणून त्याने ती छत्री माझ्याकडे जवळ जवळ भिरकावून दिली. मी क्रिकेटरच्या चपळाईने त्या छत्रीला कॅच केलं. कॅच मीच केलं होतं आणि आऊटसुध्दा मीच झालो होतो. चूपचाप 75 रुपए आतल्या खिशातून काढून त्या दुकानदाराच्या हातावर टेकवले आणि आपल्या कपाळावरचा घाम पुसत मी त्या दुकानातून बाहेर पडलो. खरं म्हणजे घाम पुसण्यापेक्षा आपल्या चेहऱ्यावरचे भाव लपविण्याची आवश्यकता मला जास्त वाटली होती. ऍग्रेसीव मार्केटिंग कशाला म्हणतात हे मला आता चांगल्या तऱ्हेने समजले होते.
त्या दुकानातून बाहेर निघतांना समोर एक चपलांचं दुकान दिसलं. तीथे एक बोर्ड लावलेला होता 'एकावर एक फ्री' . आता उजव्या चपलीवर डावी चप्पल फ्री ... की डाव्या चपलीवर उजवी चप्पल फ्री... की एका चपलीच्या जोडीबरोबर दुसरी जोडी फ्री... हे त्या दुकानदाराला विचारण्याची माझी प्रबल इच्छा झाली. पण आता आता आलेल्या ताज्या अनुभवामुळे माझी त्या दुकानात जाण्याची हिम्मत झाली नाही.

रस्त्याने जातांना आपल्या भावना लपविण्यासाठी मी त्या छत्रीला कधी खिशात तर कधी मागुन कॉलरला लटकविण्याचा प्रयत्न करीत होतो. त्या छत्रीला गळ्यात लटकवितांना एक विचार माझ्या मनात येवून गेला की ... अरे ही छत्री तर जबरदस्ती आपल्या गळ्यात पडली... आता हीला पुन्हा अजून गळ्यात अटकविण्याची काय गरज!

अनायास माझं लक्ष बाजुच्या एका बोळीत गेलं. तिथं कोपऱ्यात त्या दिवशी भेटलेला आंधळा आणि लंगडा भिकारी दिसला. तो मस्त मजेत उभा राहून सिगारेट ओढत होता. म्हणजे तो लंगडा नव्हता आणि कदाचित आंधळाही नसावा. माझा तर विश्वासच बसत नव्हता. त्याने आम्हा सगळ्यांना उल्लू बनवीलं होतं. विचारांच्या तंद्रीत मी थोडा समोर गेलो तर तिथे रस्त्याच्या कडेला लोकांची गर्दी जमलेली होती. कधी कधी गर्दी अशीच जमते. दोन लोक जमा होतात. ते दोन का जमा झाले हे बघण्यासाठी अजून तिन तिथे जातात. त्या तिघांच्या मागे अजुन सहा ... असाच मीही त्या गर्दीत घुसलो. बघतो तर त्या दिवशी भेटलेला दुसरा भिकारी जो ' माझी माय बिमार हाय' म्हणून भिक मागत होता, तो कुणा एका वृध्द महिलेचं डोकं आपल्या मांडीवर घेवून जोर जोरात रडत होता. ती महिला मेलेली दिसत होती. कदाचित त्याची 'माय'च असावी. त्या दिवशी किती विवशतेने पैसे मागत होता बिचारा. त्याला कुणीही समजू शकलं नव्हतं... किंवा तो आपल्या जरुरतीची बरोबर मार्केटिंग करु शकला नव्हता.

एवढ्यात तो दुसरा खोटा लंगडा आणि आंधळा भिकारी लंगडत लंगडत तिथे आला. त्याची चलाखीने परिस्थीतीथीचा फायदा घेण्याची जाण तर बघा. चटकन त्याने एक कॅप उलटी केली आणि लंगडत लंगडत "त्याच्या मायला जाळण्यासाठी पैसे द्या' म्हणून भिक मागु लागला ... ही इज अ परफेक्ट मार्केटींग मॅन ... इथे मार्केटींग लाईनचे लोक आहत होण्याची शक्यता आहे .. पण तसा माझा बिलकूल इरादा नाही. तरीही कुणी मार्केटींगचे लोक जर आहत झाले असतील तर मी त्या भिकाऱ्याच्या तर्फे सर्वांची जाहिर माफी मागतो.

मी आणि माझी पत्नी शॉपिंग आटोपून घरी परतत होतो. त्या भिकाऱ्याच्या आईला मरुन 7 - 8 दिवस होवून गेले असतील. तरीही तो प्रसंग माझ्या डोळ्यासमोरुन हटायला तयार नव्हता. त्या खोट्या लंगड्या आणि आंधळ्या भिकाऱ्याने सर्वांना मुर्ख बनविले होते. ज्याला खरी गरज होती त्याला कुणीही पैसे दिले नव्हते. आज या भडकील्या ऍड्वर्टाइज, भडकिल्या मार्केटिंग च्या युगात खरंच आपली समज बोथट होत चालली होती, की पुर्णपणे संपत चालली होती? मी विचाराच्या तंद्रीत चाललो होतो.

" तो कॉफी सेट खरचं किती सुंदर होता. ... हो नं?' माझ्या पत्नीने माझी विचारांची तंद्री तोडली.

मीही स्वत:ला नॉर्मल भासविण्याच्या प्रयत्नात गोष्ट गमतीवर नेली.

" हो खरच खुप सुंदर होता.. पण एक गोष्ट त्या कॉफी सेटच्या सुंदरतेला नष्ट करत होती... ' मी म्हटलं.

" कोणती ?' माझ्या पत्नीने विचारले.

" त्यावर लावलेला प्राईज टॅग' मी म्हटलं.

थोडा वेळ अंधारात आम्ही काही न बोलता चालत राहालो. .

" तिकडे बघा ... तिकडे बोळीत' माझ्या पत्नीने एका बोळीकडे इशारा करीत म्हटले.

मी उत्सुकतेने त्या बोळीत बघीतले. जिथे त्या दिवशी तो भिकारी मजेत सिगारेट ओढत असतांना दिसला होता. तिथे आज दोन जण होते. तो खोटा लंगडा, आंधळा भिकारी आणि दुसरा ज्याची आई वारली होती तो. दोघंही मजेत मस्त होवून सिगारेट ओढत होते. ज्याची आई वारली होती तो एका हाताने सिगारेट ओढत होता आणि दुसऱ्या हाताने एखाद्या राजा सारखे पैसे मोजत होता.

.... कदाचित तो मार्केटिंग शिकला होता...